MANYETİK ALAN VE MANYETİK ALAN SİDDETİ

Atomun yörüngelerinde bulunan elektronlarin kendi eksenleri etrafinda dönmeleri olayina Elektron Spin veya Sadece Spin adi verilir.Ayni yönlerde veya zit yönlerde dönen bu elektronlarin dönüs hareketlerine bagli olarak atomda bir elektron akimi (yüklü parçaciklarin hareketleri akimi dogurmaktadir) meydana gelir ve bu akimdan dolayi da bir manyetik alan olusur.Manyetik alan içinde bulunan manyetik cisimler üzerine manyetik kuvvet etki eder ve bu kuvvetin siddeti manyetik alan büyüklügüyle orantilidir.B harfi ile gösterilir. SI birim sistemlerindeki birimi: Wb/m2 (Weber bölü metrekare) veya T (Tesla) dir.

Manyetik alan siddeti bir manyetik alanin büyüklügünü belirler.Manyetik alan siddetine bazen sadece Alan siddeti de denir.”H” harfiyle gösterilir.Birimi Henry (H) dir.Manyetik alan vektörel bir büyüklüktür..


Sekil1)Manyetik Alan çizgileri pusula ignesinetegettir.Yukardaki pusula ignelerine teget olacak çekilde çizgiler çizdigimizde asagidaki sekli çikarmis oluruz.

Sekil 2

Sekil3
Bu sekilde ise tek çubuk miknatis etrafindaki manyetik alan,2 çubuk miknatisin olusturdugu manyetik alan ve 2 çubuk miknatisin manyetik kutuplarinin farkli halleri için olusan manyetik alan çizgileri görülmektedir.



Sekil3

Sekil4

Sekil 3 ve Sekil 4 te ise Sekil2'de de görüldügü gibi manyetik kutuplarin farkli dizilislerinde meydana getirdikleri manyetik alan çizgilerini göstermektedir.

MANYETIK AKI ; MANYETIK AKI YOGUNLUGU


En basit tanimiyla , bir miknatisin kuvvet çizgileri sayisina “Manyetik Aki” denir. Ф_M seklinde gösterilir.MKS Birim sisteminde birimi Weber (Wb)’dir.

Manyetik Aki yogunlugu ise “Birim yüzeyden dik olarak geçen manyetik kuvvet çizgilerinin sayisidir.” Manyetik alan yogunlugu B harfi ile gösterilir.MKS birim sisteminde birim yogunlugu B harfi ile gösterilir.MKS birim sisteminde birimi weber/metre² (wb/m²) veya Tesla (T) dir.Magnetik Aki yogunlugu ;

B=Фm/s

seklinde bulunur..Manyetik Alan siddeti (H) ile manyetik aki yogunlugu (B) arasindaki matematiksel iliski;

B= µ.H

seklindedir.




MAGNETIK GEÇIRGENLIK


Ayni boyutlara sahip degisik malzemelerden yapilmisbir takim çekirdeklerin (nüve) bir bobin içine sirayla yerlestirilmeleri durumunda , çekirdeklerden geçecek manyetik kuvvet çizgilerinin sayilari hiçbir malzeme için farkli degerlerde gerçeklesecektir.Bu baglamda manyetik geçirgenlik herhangi bir malzemeden manyetik kuvvet çizgilerinin ne ölçüde kolaylikla geçtigini gösteren bir büyüklüktür ve µ sembolu ile gösterilir.

Ferromanyetik bir cisimde manyetik geçirgenlik , sabit degerli degildir.Manyetik aki yogunlugu B veya Manyetik Alan siddeti H degerine bagli olarak degisir.




YERIN MANYETIK ALANI


Yerkürenin alan deseni bir çubuk miknatisinkine çok benzemektedir.Manyetik kutuplarin,dünyanin dönme ekseni ile tanimlanan cografik kutuplarla çakismadiklarina dikkat edelim.

Kuzey cografik kutbuna yakin olan manyetik kutup , güney manyetik kutuptur.

Güney manyetik kutbuna yakin olan manyetik kutup ise Kuzey manyetik kutuptur.

Manyetik Kutuplarin yerleri uzun zaman peryotlarinda degisime ugramaktadir.Günümüzde Kuzey manyetik kutup , cografik kuzey kutbunun 100^◦ bati boylami boyunca yaklasik 1600 km güneyinde bulunmaktadir.

Yukaridaki sekilde görüldügü gibi dünyanin manyetik alani ekvator bölgesinde hemen hemen yeryüzüne paralel , kutuplarda ise hemen hemen yeryüzüne diktir.


MAGNETIK ALAN KAYNAKLARI:
Miknatislar:


Kendisinden belirli bir uzaklikta bulunan demir,çelik,nikel,kobalt gibi iletkenler ile bu iletkenlerin alasimlarini kendine çekme özelligi gösteren cisimlere “Miknatis” denir.