İlerleyen (yürüyen) Işıklar

Belli bir periyotta birbirini takip eder şekilde yanan ışıklara (Şekil 1′de gösterildiği gibi) ilişkin devre şeması Şekil 2′de gösterilmektedir. Bu devre 8 adet LED’i yaklaşık olarak 0,8 saniye aralıklarla yakmaktadır. LED’leri istediğiniz şekilde bağlıyarak değişik efektler elde edebilirsiniz. Mesela her bir LED’i bir yeldeğirmeninin 8 kanatçığından biri olacak şekilde yerleştirdiğiniz takdirde size yeldeğirmeninin dönme efektini verecektir. Şekil 1′de gösterilen her bir LED’e paralel LED’ler bağlamak koşuluyla LED sayısı arttırılabilir.



Şekil 1: Belli bir sırada yanan ışıklar.

U1 ile gösterilen 555 entegresi belli bir periyottaki darbeleri üretmek için kullanılır. Şekil 2′deki bağlantı şekliyle 555′in 3 nolu bacağındaki çıkış geriliminin periyodu T = 0,695 (Ra + 2Rb) C1 ifadesinden hesaplanabilir. Aşağıdaki tablo değerleri için T periyodu yaklaşık olarak 0,8 saniyedir. Devrede TTL lojik elemanları kullanıldığı için Vcc gerilimi 5 V olmalıdır. Bu devre için gerekli olan 5 V gerilim 7805 entegreli devre kullanılarak elde edilmiştir (giriş gerilimi V1 9 V’luk bir pildir).

555 entegresinin çıkışındaki sinyalin frekansı 74LS74 flip-flop entegresi kullanılarak yarıya daha sonra da dörtte bir değerine düşürülmüştür. Bu şekilde elimizde frekansları birbirinin yarısı olan üç sinyal bulunmaktadır. Bu sinyaller 555′in 3 numaralı bacağı (periyot=Ts), 74LS74 entegresinin 5 numaralı bacağı (periyot=2Ts) ve 74LS74 entegresinin 9 numaralı bacağındadır (periyot=4Ts). Şekil 3′de bu sinyaller sırası ile gösterilmektedir (a, b ve c). Son olarak da 74LS138 entegresi kullanilarak bu üç sinyalden 8 adet çıkış elde edilerek LED’ler sürülmektedir. Bu entegrenin çıkış uçları lojik yüksek seviyesindedir ve üç girişe bağlı olarak 8 çıkıştan sadece bir tanesi lojik düşük seviyesine getirilmektedir. Dolayısıyla LED’lerin negatif terminalleri entegrenin çıkış uçlarına bağlanmıştır.

Not: Bu devrede yapılan işlem CD4017 (divide-by-10 counter) sayıcısı ile de yapılabilir. Bu durumda U2 ve U3 entegresi yerine sadece CD4017 entegresini kullanarak 10 adet LED’den oluşan yürüyen ışıklar yapabilirsiniz. Bu entegre için sayıcı sinyali yine 555 entegresinin çıkışından elde edilir.



Şekil 2: Belli bir sırada yanan ışıkların devre şeması.

Belli bir sırada yanan ışıkların devre şeması için parça listesi
Vcc +5V doğru gerilim
Ra 2.2 kW 1/4 watt direnç
Rb 4.3 kW 1/4 wattdirenç
C1 100 µF 25V elektrolitik kapasitör
U1 LM555 zamanlayıcısı
U2 74LS74 çiftli D-tipi flip-flop
U3 74LS138 3-giriş 8-çıkışlı decoder
Rx 330 W 1/4 watt direnç
LED1-8 Genel amaçlı ışık veren diyot (LED)